Dữ liệu cho thấy các nhà sản xuất ô tô và hãng tàu biển của Trung Quốc đang đặt hàng số lượng tàu chở ô tô kỷ lục để hỗ trợ việc xuất khẩu xe điện, dự kiến sẽ đưa Trung Quốc trở thành nước sở hữu đội tàu lớn thứ 4 thế giới vào năm 2028.

Để có thể chủ động việc vận chuyển hàng xuất khẩu, một số nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đặt mua luôn tàu biển (Ảnh minh họa: Xinhua).

Cụ thể, dữ liệu của công ty tư vấn vận tải biển Veson Nautical cho thấy, Trung Quốc hiện có đội tàu lớn thứ 8 thế giới, với 33 chiếc tàu chở ô tô. Nhật Bản có số lượng tàu lớn nhất thế giới, với 283 tàu, tiếp theo là Na Uy (102), Hàn Quốc (72) và Đảo Man (61).

Tuy nhiên, các công ty Trung Quốc đã đặt hàng thêm 47 chiếc tàu, chiếm 1/4 tổng số đơn đặt hàng trên toàn cầu. Đơn vị đặt hàng là các nhà sản xuất ô tô lớn của Trung Quốc như SAIC Motor, Chery Automobile và gã khổng lồ xe điện BYD, cùng một số hãng vận tải cho các hãng xe Trung Quốc như COSCO và China Merchants.

Nhà phân tích Andrea de Luca của Veson cho biết, sau khi số tàu hàng này được bàn giao cho Trung Quốc, đội tàu chở ô tô mà nước này kiểm soát sẽ tăng từ tỷ lệ 2,4% hiện tại lên 8,7%.

"Có thể các tuyến đường thương mại mới sẽ được thiết lập hầu như chỉ dành cho các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc", ông Andre nói.

Dữ liệu cho thấy lượng đơn đặt hàng tăng vọt chủ yếu có lợi cho các xưởng đóng tàu Trung Quốc, nơi nhận được 82% đơn đặt hàng trên toàn cầu.

Với sự cạnh tranh về giá, việc người tiêu dùng nhạy cảm về giá và ảnh hưởng từ việc kinh tế khó khăn, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang đẩy mạnh việc mở rộng ra các thị trường mà họ có thể bán được xe với giá cao hơn ở Trung Quốc. Năm ngoái, Trung Quốc đã vượt qua Nhật Bản, trở thành nước xuất khẩu ô tô lớn nhất thế giới.

Chỉ riêng BYD đã xuất khẩu hơn 240.000 chiếc ô tô trong năm 2023, chiếm khoảng 8% doanh số toàn cầu, và có kế hoạch xuất khẩu tới 400.000 xe trong năm nay.

Các công ty nước ngoài như Tesla và Volkswagen cũng đã mở rộng sản xuất tại Trung Quốc để xuất khẩu, nhằm tận dụng chuỗi cung ứng giá rẻ của nước này.

Chi phí vận tải biển tăng cao và sự hỗ trợ của chính quyền địa phương đã thúc đẩy các nhà sản xuất ô tô tự mua tàu. Vào cuối năm 2023, cước thuê một chiếc tàu có thể chở 6.500 xe là 115.000 USD/ngày, cao gấp 7 lần mức trung bình hồi năm 2019, theo dữ liệu từ công ty tư vấn vận tải biển Clarkson.

Tuy nhiên, sự gia tăng xuất khẩu đã khiến Mỹ và EU cáo buộc Trung Quốc đang cố gắng giải quyết tình trạng dư thừa năng lực sản xuất trong nước bằng cách ồ ạt đưa hàng giá rẻ vào thị trường của họ.

Nhà kinh tế Xu Tianchen cho biết nguy cơ dư thừa công suất cũng rất cao trong ngành đóng tàu, với Trung Quốc thường là mục tiêu chỉ trích.