Chế định và chế tài liên quan đến vượt xe.

Điều 14 Luật Giao thông đường bộ quy định vể nguyên tắc vượt xe như sau:

1. Xe xin vượt phải có báo hiệu bằng đèn hoặc còi; trong đô thị và khu đông dân cư từ 22 giờ đến 5 giờ chỉ được báo hiệu xin vượt bằng đèn.

2. Xe xin vượt chỉ được vượt khi không có chướng ngại vật phía trước, không có xe chạy ngược chiều trong đoạn đường định vượt, xe chạy trước không có tín hiệu vượt xe khác và đã tránh về bên phải.

3. Khi có xe xin vượt, nếu đủ điều kiện an toàn, người điều khiển phương tiện phía trước phải giảm tốc độ, đi sát về bên phải của phần đường xe chạy cho đến khi xe sau đã vượt qua, không được gây trở ngại đối với xe xin vượt.

4. Khi vượt, các xe phải vượt về bên trái, trừ các trường hợp sau đây thì được phép vượt bên phải:

a) Khi xe phía trước có tín hiệu rẽ trái hoặc đang rẽ trái;

b) Khi xe điện đang chạy giữa đường;

c) Khi xe chuyên dùng đang làm việc trên đường mà không thể vượt bên trái được.

5. Không được vượt xe khi có một trong các trường hợp sau đây:

a) Không bảo đảm các điều kiện quy định tại khoản 2 Điều này;

b) Trên cầu hẹp có một làn xe;

c) Đường vòng, đầu dốc và các vị trí có tầm nhìn hạn chế;

d) Nơi đường giao nhau, đường bộ giao nhau cùng mức với đường sắt;

đ) Khi điều kiện thời tiết hoặc đường không bảo đảm an toàn cho việc vượt;

e) Xe được quyền ưu tiên đang phát tín hiệu ưu tiên đi làm nhiệm vụ.

Điểm b, khoản 6, Điều 5 Nghị định 46/2016 quy định:  Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với người điều khiển xe ô tô và các loại xe tương tự ô tô vi phạm: Vượt trong các trường hợp cấm vượt; không có báo hiệu trước khi vượt; vượt bên phải xe khác trong trường hợp không được phép, trừ trường hợp tại đoạn đường có nhiều làn đường cho xe đi cùng chiều được phân biệt bằng vạch kẻ phân làn đường mà xe chạy trên làn đường bên phải chạy nhanh hơn xe đang chạy trên làn đường bên trái;

Điểm h, Khoản 4, Điều 6 Nghị định 46/2016 quy định: Phạt tiền từ 300.000 đồng đến 400.000 đồng đối với ngừoi diều khiển mô tô, xe máy hoặc các phương tiện tương tự vi phạm sau đây: Vượt bên phải trong các trường hợp không được phép.

Vượt bên phải

Hiểu thế nào cho đúng về vượt bên phải?

Hiện nay, tài xế Việt thường gặp nhiều tình huống tranh cãi với CSGT vì không đồng tình với quyết định xử phạt lỗi "vượt phải". Theo đó CSGT cho rằng vượt về bên phải xe khác là phạm lỗi vượt phải, nhưng nhiều tài xế giải thích đó chỉ là chuyển sang làn bên phải để chạy. Trong các văn bản luật và dưới luật cũng không quy định rõ về khái niệm này. Nhưng từ 1/11/2016, tranh cãi này sẽ không còn. 

Bộ Giao thông Vận tải chính thức ký thông tư 06/2016 về việc ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về báo hiệu đường bộ. Theo đó quy chuẩn 41/2016 mới sẽ thay thế cho quy chuẩn 41/2012 đang dùng hiện nay.

Vượt đúng do có 2 làn đường

Quy chuẩn 41/2016 định nghĩa cụ thể khái niệm về vượt phải như sau:

Vượt phải là tình huống giao thông trong đó một phương tiện vượt phương tiện khác về phía bên phải của phương tiện bị vượt trên cùng một chiều đường tại các đường chỉ có một làn xe cơ giới mỗi chiều. Các phương tiện không được phép vượt phải nhau trừ một số trường hợp được quy định trong Luật Giao thông đường bộ. 

Điểm quan trọng nhất trong định nghĩa này là làm rõ "vượt ở các đường chỉ có một làn xe cơ giới mỗi chiều". Như vậy ở đường mà một chiều có từ hai làn đường trở lên thì không thể bắt lỗi vượt phải.

Bên cạnh đó, để tránh những hiểu nhầm khác, quy chuẩn này còn chỉ ra cách vượt xe đúng luật như sau:

Xe trên các làn chạy nhanh hơn nhau là tình huống giao thông mà các phương tiện trên các làn theo cùng một chiều đường của các đường có nhiều hơn hai làn đường mỗi chiều có thể chạy nhanh hơn nhau miễn là tuân thủ quy định về tốc độ và loại phương tiện sử dụng làn đường. Khi chuyển làn phải tuân thủ theo quy tắc giao thông đường bộ. 

Như vậy, để vượt xe khác đi chậm, tài xế có thể chuyển làn đúng nơi theo quy định, có đầy đủ tín hiệu và chạy đúng tốc độ để vượt qua, sau đó quay lại làn nếu muốn. 

Phạm Phục.