Có nhiều hiểu lầm xung quanh xe điện. Một số sai, một số có mặt đúng nhưng không đủ toàn diện - Ảnh: Accessible EV Charging

Gareth Butterfield là nhà báo có 16 năm kinh nghiệm về ô tô, người tiêu dùng, bóng đá và thời tiết ở Anh. Với kinh nghiệm trong nhiều lĩnh vực như vậy, lại luôn lái xe điện, ông hiểu những mặt hạn chế của phương tiện mới từ cả góc độ người tiêu dùng và chuyên gia. Nhưng đồng thời, ông cũng chỉ ra nhiều quan điểm về xe điện hết sức sai lầm.

Butterfield cho biết thực tế ông là người "nghiện xăng". Ông thích động cơ V8, thích mùi của những chiếc xe phóng hết tốc lực trên đường. Ông thường xuyên có mặt tại các triển lãm xe cổ.

Nhưng ông cũng rất thực tế về tương lai của ô tô, và cho rằng "không thể bỏ qua nhu cầu rất lớn về xe điện".

"Còn cần khắc phục, nhưng xe điện là phương tiện rất tuyệt vời. Chúng nhanh chóng và thú vị ngoài sức tưởng tượng. Tôi không hề ngại sử dụng xe điện để đi đường dài. Tôi thực sự khó chịu khi thấy quá nhiều hiểu nhầm về xe điện và choáng váng trước độ phủ sóng của những hiểu nhầm này", ông viết trên tờ nhật báo gần 120 tuổi Mirror của Anh.

Do đó, ông quyết định cởi bỏ một số hiểu lầm phổ biến về xe điện.

Vật liệu cho pin xe điện không bền vững?

Cách khai thác lithium sẽ dần thay đổi - Ảnh: Carrier Vibrating

Gareth Butterfield thừa nhận quy trình khai thác lithium để sản xuất pin hiện nay không bền vững. Nhưng khai thác đá cứng hoặc cho bay hơi nguồn nước ngầm giàu lithium không phải cách duy nhất có được lithium.

Nhưng có một quy trình sản xuất mới, khi được nhân rộng có thể tạo ra lithium với tác động tối thiểu với môi trường. Đó là chiết xuất lithium từ các nguồn nước muối địa nhiệt, sau đó nước được bơm trở lại dưới lòng đất nên không làm cạn kiệt nguồn nước ngầm (như phương pháp bay hơi truyền thống).

Một vấn đề khác là các kim loại hiếm như coban được sử dụng trong sản xuất pin xe điện. Nhưng cũng có loại pin không sử dụng coban, tiêu biểu như pin thể rắn, được dự đoán có thể thay thế pin lithium-ion.

Ngay cả với những chiếc xe điện còn đang sử dụng kim loại quý, Gareth Butterfield cũng cho biết một thực tế nhiều người quên là ô tô xăng dầu bình thường cũng có bộ phận sử dụng các kim loại này.

Xe điện dễ bắt lửa?

"Hoàn toàn vô nghĩa", Butterfield viết. Ông chỉ ra rằng thực tế các vụ cháy xe điện còn ít hơn rất nhiều so với xe động cơ đốt trong.

Chỉ có điều, thông tin cháy xe điện lan truyền nhanh chóng hơn dễ gây lầm tưởng về khả năng cháy nổ của phương tiện này.

Thực tế, pin hiện đại cực kỳ an toàn, phải trải qua quá trình kiểm tra nghiêm ngặt. Trong khi đó, mang theo hàng chục lít xăng cũng có rủi ro nhất định.

Xe điện không thực sự thân thiện môi trường?

Mức độ xanh của xe điện phụ thuộc vào cách con người sử dụng - Ảnh: EDF Energy

Có nhiều vấn đề cần giải quyết trước khi bắt đầu đưa ra bất cứ nhận định nào về "độ xanh" của xe điện.

Chẳng hạn, vấn đề nguồn điện. Xe điện "không xanh" khi sử dụng điện từ năng lượng không tái tạo (chẳng hạn điện từ đốt than). Thực tế, con người ngày càng ít phụ thuộc vào nguồn năng lượng này.

Quy trình sản xuất xe điện đúng là không thể sạch hoàn toàn, nhưng "đang được cải thiện sau mỗi lần ra mắt xe mới".

Tầm hoạt động quá chán, mất nhiều thời gian sạc?

Mercedes EQXX có thể đi được hơn 1.000km - Ảnh: Mercedes-Benz

Trên thực tế, xe điện đã phát triển với tốc độ đáng kinh ngạc, khi có thể "chế giễu" những chiếc xe có tầm hoạt động dưới 300km khi sạc đầy. Butterfield nhận định chỉ sau vài năm, những chiếc xe 640km sẽ trở thành phổ biến, thậm chí xe 1.000km cũng đầy đường.

Còn hiện tại, tầm hoạt động phổ biến là trên dưới 400km cũng đã là một quãng đường đáng nể. Không nhiều người có thể chạy hết 400km mới dừng nghỉ. Cũng không nhiều người có nhu cầu đi quá xa đến mức phải sạc từ 2 lần trở lên (một chiều) khi sở hữu chiếc xe phạm vi 400km. Nếu không có sự kiện đặc biệt nào, theo Butterfield, hầu hết mọi người chỉ chạy khoảng 50km mỗi ngày.

Một trong những lý do Butterfield tin rằng những chiếc xe điện có tầm hoạt động dài hơn sẽ sớm trở nên phổ biến là công nghệ pin thể rắn. Loại pin này mang đến phạm vi hoạt động dài hơn, thời gian sạc nhanh hơn, tuổi thọ tốt hơn và an toàn hơn. Khi đó, vị thế của xe xăng dầu sẽ thực sự bị lung lay.

Hydro là giải pháp tốt hơn?

Xe nhiên liệu hydro như Toyota Mirai khó phổ biến hơn - Ảnh: Toyota

Pin nhiên liệu hydro tốt, nhưng cũng có vấn đề riêng. Một trong số đó là sản xuất quy mô lớn rất khó khăn, đặc biệt nếu sản xuất bền vững. Chưa kể đến vấn đề cơ sở hạ tầng.

Ngoài ra, hydro cũng cực kỳ dễ cháy. Thảm họa Hindenburg năm 1937 khiến 35 người thiệt mạng và nhiều người khác bị thương chính là ví dụ.

Tất nhiên, công nghệ ngày nay hiện đại hơn rất nhiều. Dù vậy, nếu như xe điện còn không dễ chinh phục người dùng thì pin nhiên liệu hydro càng khó.

Thiếu điện nên khó đi xa như xe xăng dầu?

Chính phủ nhiều nước khẳng định mạng lưới điện hoàn toàn đáp ứng được nhu cầu sử dụng xe điện - Ảnh: Eureletric

Để xe điện hoạt động, lượng điện cần nạp vào rất lớn. Do đó, nhiều người hoài nghi mạng lưới điện có thể chịu tải được hay không khi ngày càng nhiều người sử dụng xe điện.

Tuy nhiên, nhiều nơi đã lên tiếng trấn an rằng có đủ điện để đáp ứng nhu cầu. Chẳng hạn, cơ quan quản lý mạng lưới điện quốc gia của Anh cho biết: "Nhu cầu sử dụng điện cao nhất từng được ghi nhận ở Anh là vào năm 2002. Kể từ đó, nhu cầu đã giảm khoảng 16% nhờ cải thiện hiệu quả sử dụng năng lượng.

Dù tất cả người dân chuyển sang sử dụng xe điện ngay ngày mai, nhu cầu sử dụng điện cũng chỉ tăng khoảng 10%, ít hơn so với nhu cầu năm 2002. Do đó, điều này nằm trong khả năng đáp ứng của mạng lưới điện quốc gia của Anh".

Thay pin rất tốn kém?

Một trạm đổi pin ở Na Uy - Ảnh: Autocar

Đã có nhiều báo cáo về chi phí thay pin. Chẳng hạn, một chủ xe điện Tesla bị báo giá số tiền tương đương 500 triệu đồng để thay pin cho một chiếc ô tô gần 10 tuổi.

Tuy nhiên, đó là nói riêng Tesla. Theo Butterfield, chi phí thay pin trung bình trên toàn thị trường tính đến tháng 3-2023 tương đương khoảng 160 triệu đồng. Tuổi thọ của pin được kỳ vọng lên tới 20 năm, do đó khả năng phải thay pin cũng rất nhỏ.

Nhưng điều này vẫn ảnh hưởng đến thị trường xe cũ. Butterfield không phủ nhận điều đó, song cũng lưu ý rằng động cơ đốt trong cũng có thể bị hư hỏng cần sửa chữa thay thế, chi phí cũng rất cao. Và theo thống kê, động cơ đốt trong kém tin cậy hơn xe điện.

Những vấn đề thực sự của xe điện

Xe điện phụ thuộc trạm sạc hơn động cơ đốt trong phụ thuộc trạm xăng, do có khác biệt trong cách thức mang theo "nhiên liệu dự phòng" - Ảnh: Toyota

Trong khi cởi bỏ những hiểu lầm về xe điện, nhà báo kỳ cựu này cũng thừa nhận có một số vấn đề là thực sự cần được khắc phục, và khó lòng giải quyết trong một sớm một chiều.

Điều đó bao gồm chất lượng trạm sạc chưa ổn định. Xe điện khó cháy nhưng khi cháy vấn đề rất lớn. Giá xe còn cao. Và không nên coi xe điện là giải pháp duy nhất.

Butterfield cho rằng xe điện rất tốt và là tương lai, nhưng không nên coi đó là tương lai duy nhất. Ông chưa biết tương lai đó có thể bao gồm những loại động cơ nào, nhưng động cơ đốt trong có những điểm hay riêng mà xe điện khó làm được.

Chẳng hạn, nếu nói đến việc mang theo "năng lượng" bên mình để bổ sung khi cần thiết, xe điện dùng năng lượng lưu trữ. Chủ xe nạp điện vào ắc quy, để trong xe, và nạp điện cho xe khi cần. Cách truyền năng lượng trung gian kiểu này thường kém hiệu quả hơn so với việc đổ trực tiếp xăng từ thùng/can vào bình xăng.

Theo Báo Tuổi trẻ